Học thiền

Photo: Các thiền sinh trong thời thiền tọa và thiền hành tại các khóa thiền Minh sát Vipassana do TK Viên Phúc hướng dẫn tại Thiền viện Tâm Thành Bến tre và Thiền viện Phước Sơn Đồng nai June & July 2015.

[lwptoc]

HỌC THIỀN

–TH–

Thưa Thày, con đã đọc về Đức bổn sư mâu ni, về cuộc đời của người. Con quan tâm đến phép quán niệm hơi thở mà Phật dạy để điều phục tâm. Con muốn học phép quán niệm hơi thở, muốn học thiền nhung vẫn niệm danh hiệu Adida Phât.@VP@

Thiền là một trong ba loại phước nghiệp mà mỗi người có thể vun bồi hàng ngày mang lại vô lượng phước báu và công đức ngay trong kiếp sống này và các kiếp mai sau:

⑴ đó là bố thí cúng dường, ⑵ và tốt hơn là trì giới, ⑶ và tốt hơn cả là hành thiền.

Hành thiền về mặt kỹ thuật thì không có khó khăn, phức tạp gì nhiều nhưng quan trọng là phải thấu rõ mục đích (mục đích khác nhau, phương pháp khác nhau) mà hành giả muốn đạt tới và phải có thái độ hành thiền đúng đắn (ví dụ: kiên nhẫn, tinh tấn và không mong cầu có ngay kết quả an lạc…) để có thể vượt qua các trở ngại trong quá trình tu tập.

Đa số thiền sinh gặp phải các vị “thầy” không ý thức và thấu triệt hai điều mấu chốt này (mục đích và thái độ thực hành thiền tập), mà chỉ dạy cho nhau kỹ thuật ngồi và kỹ thuật thở hoặc kỹ thuật quán niệm. Kết quả chẳng đi đến đâu, thối chí, bỏ cuộc, thật uổng phí. Vậy nên phải tìm cho bằng được người Thầy có đủ thẩm quyền của mình và tham dự các khóa thiền căn bản là chìa khóa dẫn đến thành công, giác ngộ giải thoát hoàn toàn khỏi mọi khổ đau phiền não một cách vĩnh viễn, đạt tới hạnh phúc thật sự tự do thật sự.

Trong Phật giáo (Phật giáo do Đức Giáo Chủ Toàn Giác, Phật Gotama Thích Ca Mâu Ni thực chứng và truyền dạy chứ không phải do bất cứ vị Phật nào khác, kể cả là Adiđà, tuyên truyền) có hai loại thiền được tu tập, thực hành:

1) Thiền Chỉ Samatha

(còn gọi là thiền Vắng lặng), mục tiêu là định tĩnh tâm. Có tất cả 40 đề mục quán niệm (là các khái niệm, tục đế) trong đó có đề mục niệm Phật và đề mục niệm hơi thở điều phục tâm. Kết quả đạt được nhờ thiền Định là cận định hoặc 4 tầng thiền sắc giới và 4 tầng thiền vô sắc giới, đắc Thiền có thể đạt tới Ngũ thần thông (Thiên nhãn thông, thiên nhĩ thông, tha tâm thông, túc mạng thông, thần túc thông), và khi thân hoại mạng chung có thể tái sinh vào thiên giới hữu sắc hoặc thiên giới vô sắc tùy thuộc bậc thiền và nghiệp báo.

Thiền Chỉ mang lại định tâm chứ không mang lại trí tuệ để giác ngộ giải thoát hoàn toàn khỏi mọi khổ đau phiền não (tức Thần thông thứ sáu: Lậu tận thông, đạt được do Đạo, Quả nhờ thiền minh sát, nói ở phần tiếp sau). Thiền Chỉ có trong Phật giáo cũng như có ở ngoại đạo.

2) Thiền Minh sát Vipassana

(còn gọi là thiền Tuệ, thiền Quán, thiền Tứ niệm xứ) mục tiêu là thành tựu trí tuệ (Đạo tuệ, Quả tuệ) dẫn đến Lậu tận thông: giác ngộ giải thoát hoàn toàn khỏi mọi khổ đau phiền não, chấm dứt sinh tử luân hồi, đạt tới hạnh phúc thật sự tự do thật sự. Thiền Minh sát Vipassana có 4 lĩnh vực quán sát là Thân (trong đây cũng có đề mục quán sát hơi thở), Thọ, Tâm, Pháp (tức danh, sắc hay ngũ uẩn, chân đế).

Kết quả đạt được nhờ thiền minh sát Vipassana là trở thành 4 bậc Thánh đoạn diệt từng phần cho đến hoàn toàn mọi phiền não: ⑴ Bậc thánh nhập lưu với tối đa 7 kiếp tái sinh, ⑵ Bậc thánh nhất lai, ⑶ Bậc thánh bất lai và ⑷ Bậc thánh Alahán đoạn diệt mọi khổ đau phiền não, chấm dứt sinh tử luân hồi. Thiền Minh sat Vipassana chỉ có duy nhất trong Đạo Phật (Thích Ca Mâu Ni), không có ở ngoại đạo.

Hành giả tùy theo căn tính, tùy theo ba la mật đã được tích lũy, tùy theo nhân duyên hiện tại được vị thầy của mình chỉ dạy có thể theo một trong bốn lộ trình sau:

⑴ Chỉ trước, Quán Minh sát sau

⑵ Chỉ cùng Quán Minh sát

⑶ Minh sát trước, Chỉ sau

⑷ Thuần Quán Minh sát.

Như đã nêu ở trên, pháp niệm hơi thở điều phục tâm (phân biệt với quán sát hơi thở của Minh sát) và pháp niệm Phật thuộc Thiền Chỉ Samatha (thiền Vắng lặng) dẫn đến tâm tịch tĩnh chứ không mang lại trí tuệ giác ngộ giải thoát. Nếu chỉ muốn định tâm, điều phục tâm thì có thể tiếp tục niệm Phật để đạt tới cận định và nếu đầy đủ nhân duyên thì có thể cho quả tái sinh vào thiên giới (Tịnh độ). Và cũng như đã nói lúc đầu, mục đích hành thiền, thái độ hành thiền, và vị thầy đã có thực chứng là ba điều kiện tiên quyết dẫn đến thành công.

Nguyện cho TH được thuận duyên có đủ ba điều tối quan trọng đầu tiên này để có thể tận dụng cơ hội hi hữu được làm người, cơ hội hi hữu được gặp chánh pháp, đạt tới giác ngộ giải thoát hoàn toàn mọi khổ đau, phiền não, chấm dứt sinh tử luân hồi, thực chứng hạnh phúc thật sự, tự do thật sự chứ không chỉ dừng bước an lạc trong tâm tịch tĩnh hoặc hưởng quả báu tái sinh nơi Thiên giới.

Trân trọng. Trong tâm từ,

Tỳ Khưu Viên Phúc.

Tham khảo thêm

Chỉ (Samatha) & Quán (Vipasana)

Có hai pháp này, này các Tỷ–kheo, thuộc thành phần minh.

Thế nào là hai?

Chỉ và Quán.

Chỉ được tu tập, này các Tỷ–kheo, chờ đợi lợi ích gì? Tâm được tu tập. Tâm được tu tập, chờ đợi lợi ích gì? Cái gì thuộc về tham được đoạn tận.

Quán được tu tập, này các Tỷ–kheo, chờ đợi lợi ích gì? Tuệ được tu tập. Tuệ được tu tập, chờ đợi lợi ích gì? Cái gì thuộc vô minh được đoạn tận.

Bị tham làm uế nhiễm, này các Tỷ–kheo, tâm không thể giải thoát.

Hay bị vô minh làm uế nhiễm, tuệ không được tu tập.

Do vậy, do ly tham, là tâm giải thoát.

Do đoạn vô minh, là tuệ giải thoát.

1) Tài Liệu Hướng Dẫn Khóa Thiền Vipassana:, WebLink

2) Ngay Trong Kiếp Sống Này, Giáo Pháp Giải Thoát Của Ðức Phật, Sayadaw U Pandita, Tỳ Kheo Khánh Hỷ (Aggasami Trần Minh Tài) Soạn Dịch, Budsas

3) Thanh Tịnh Ðạo, (The Path Of Purification – Visuddhimagga) Phật Giáo Nguyên Thủy Theravada, Budsas