Quan trọng là thực lực trong hành vi ứng xử – đạo hay đời đều vậy

8 August 2021 Nguyễn Công Uyên 295 Views 0 Comments

QUAN TRỌNG LÀ THỰC LỰC TRONG HÀNH VI ỨNG XỬ – ĐẠO HAY ĐỜI ĐỀU VẬY

“Bằng cấp học vị của con chỉ là một mẩu giấy,
trình độ học vấn của con được thấy trong hành vi ứng xử của con.”

“Your degree is just a piece of paper,
your education is seen in your behavior.”

Các câu chuyện được ghi lại theo kinh điển:

Tôn Giả Nhất Cú

Câu chuyện xảy ra khi đức Phật ở tại Kỳ Viên, liên quan đến Tôn giả Nhất Cú, tức A-la-hán Ekuddàna.

Tôn giả Nhất Cú sống một mình trong rừng và chỉ biết độc nhất một câu kệ:

Vị Sa-môn tư tưởng thanh cao,
Tinh tấn, tu tập trong im lặng.
Sa-môn ấy tâm hằng an tịnh,
Luôn chánh niệm, không còn phiền não.

Vào mỗi ngày tụng giới, Tôn giả chỉ đọc lên một câu kệ ấy, và chư thiên vỗ tay vang rền.

Ngày nọ, cũng vào dịp Bố-tát, có hai vị Tỳ-kheo lão thông Tam tạng, dẫn theo một ngàn đồ chúng đến nơi ấy. Tôn giả Nhất Cú thấy các thầy, rất vui mừng, nói:

– Các vị đến thật may mắn, hôm nay chúng ta sẽ nghe pháp.

– Nhưng thưa Ngài, ở đây đâu có người nào để nghe.

– Có chứ, vào ngày nói giới, cả khu rừng đều vang động tiếng vỗ tay của chư thiên.

Như thế, một vị bèn đọc luật và vị kia giảng rộng nghĩa ấy, nhưng chẳng có một ông trời nào vỗ tay cả. Các vị hỏi:

– Này huynh, Ngài bảo chúng tôi là khi Luật được tuyên đọc, chư thiên vỗ tay vang rền. Như vầy là sao?

– Những ngày khác đều có, tôi không hiểu hôm nay có chuyện gì?

– Thế thì Ngài đọc luật đi.

Tôn giả Nhất Cú bèn cầm quạt, lên tòa ngồi và đọc câu kệ thường nhật, chư thiên lại vỗ tay vang rền. Khi ấy, các Tỳ-kheo đồ chúng của hai bậc thầy kia đều bất bình chư thiên, nói:

– Chư thiên ở rừng này bày tỏ sự kính trọng bằng cách vỗ tay. Dù cho Tỳ-kheo thông Tam tạng giảng nhiều giới pháp, họ không nói một lời ca ngợi. Vậy mà khi Trưởng lão già chỉ đọc một câu, họ lại vỗ tay ồn cả lên.

Và trở về tinh xá, họ đem câu chuyện trình bày với đức Phật. Phật dạy:

– Này các Tỳ-kheo, ta không gọi người nào là thông suốt giáo pháp chỉ vì họ biết hoặc đọc nhiều kinh. Nhưng người nào chỉ biết đọc một câu, hiểu thấu sự thật, người ấy thật là người thông suốt Tam tạng.

Ngài nói Pháp cú:

(259) Không phải vì nói nhiều,
Mới xứng danh trì pháp,
Những ai tuy nghe ít,
Nhưng thân hành đúng pháp,
Không phóng túng chánh pháp,
Mới xứng danh trì pháp.

— Hết trích dẫn —

Nguồn trích dẫn: Tích truyện Pháp Cú – XIX. Phẩm Công Bình Pháp Trụ

Tôn Giả Cùla-panthaka

Câu chuyện như sau: Có hai anh em tên là Panthaka (con đường) vì họ được sinh ra giữa đường. Người anh tên là Maha-Panthaka, xuất gia đắc A-la-hán quả cùng với bốn vô ngại giải. Khi đã đắc A-la-hán quả, Ngài làm cho người em Cùla-panthaka cũng xuất gia, và giao cho em một bài kệ:

Như hoa sen Kokanada thơm ngát
Nở ra buổi sáng với hương ngào ngạt
Hãy nhìn Ðấng có tay chân sáng chói
Rực rỡ như vừng mặt trời rạng chiếu nền trời (A. iii,239)

Bốn tháng đã trôi qua mà người em cũng không thuộc bài kệ. Khi ấy vị trưởng lão nói: “Ngươi thật là vô ích ở trong giáo pháp này”. Và ngài đuổi em ra khỏi chùa.

61. Vào lúc ấy vị trưởng lão phụ trách phân phối chúng tăng thọ thực tại nhà đàn việt. Jìvaka đi đến vị trưởng lão bạch: “Bạch đại đức con xin thỉnh đức Thế Tôn cùng với năm trăm vị tỳ kheo thọ thực tại nhà con.” Vị đại đức nhận lời, bảo: “Tôi nhận lời để cho tất cả đều đi, chỉ trừ Cùla- Panthaka”. Cùla-Panthaka đứng khóc ở cổng tu viện. Ðức Thế Tôn với thiên nhãn trông thấy bèn đi đến ông ta: “Tại sao con khóc?” Ngài hỏi và được nghe những gì đã xảy ra.

62. Ðức Thế Tôn dạy: “Không người nào ở trong giáo pháp của ta lại bị coi là vô dụng chỉ vì không thuộc một bài kệ. Ðừng sầu não, hỡi tỳ kheo.” Rồi ngài dắt tay ông đi vào tinh xá. Ngài dùng thần lực biến ra một miếng vải trao cho ông, bảo “Này tỳ kheo, hãy chà xát cái này và tiếp tục nói nhiều lần giẻ lau bụi,giẻ lau bụi”. Khi làm theo lời dạy, miếng giẻ trở màu đen. Vị tỳ kheo đi đến nhận thức như sau: “Mảnh vải vốn sạch, không có gì quấy nơi nó. Chỉ có chấp ngã là sai lầm”. Vị ấy dùng trí này để quán năm uẩn, và nhờ tăng tuệ giác, vị ấy đạt đến trí thuận thứ và trí chuyển tánh.

63. Khi ấy Thế Tôn thốt lên bài kệ soi sáng như sau:

Chính tham dục, không phải bụi, ta gọi cấu uế
Cấu uế chính là một danh từ chỉ cho tham
Tham này bậc trí từ bỏ, và an trú
Chấp trì pháp của bậc vô tham.

Chính là sân nhuế, không phải bụi, gọi là cấu uế
Cấu uế chính là một danh từ chỉ cho sân
Sân này bậc trí từ bỏ, và an trú
Chấp trì pháp của bậc vô sân

Cũng vậy chính si, không phải bụi, gọi là cấu uế
Và cấu uế chính là một danh từ chỉ cho si
Si bậc trí từ bỏ và an trú
Chấp trì pháp của bậc vô si (Nd1, 505)

Khi bài kệ chấm dứt đại đức Cùla-panthaka đạt được chín thiền siêu thế (supramundane states) cùng với bốn vô ngại biện và sáu loại thắng trí.

— Hết trích dẫn —

Nguồn trích dẫn: Thanh Tịnh Ðạo – Trưởng Lão Buddhaghosa (Phật Âm) – Chương XII (a) Thắng Trí – Các Năng Lực Thần Thông

QUAN TRỌNG LÀ THỰC LỰC TRONG HÀNH VI ỨNG XỬ – ĐẠO HAY ĐỜI ĐỀU VẬY

Tôn Giả Nhất Cú

Tôn Giả Cùla-panthaka

Bài Viết Liên Quan