Có cần tu tập thiền định hay khổng

22 October 2024 DNA 17 Views 0 Comments

CÓ CẦN TU TẬP THIỀN ĐỊNH HAY KHỔNG ?

Lời nói đầu

Đóng góp có một không hai – chỉ có trong Đạo Phật đối với chư thiên và loài người là chỉ ra con đường duy nhất dẫn đến giác ngộ Tứ Thánh Đế để giải thoát hoàn toàn và vĩnh viễn mọi khổ đau, phiền não, chấm dứt luân hồi sinh tử, đạt được hạnh phúc thật sự, tự do thật sự – Niết bàn.

Con Đường duy nhất đó chính là Trung Đạo – Bát Thánh Đạo tám chi phần liên kết hỗ trợ lẫn nhau không thể thiếu bất cứ chi phần nào, bao gồm: ① Chánh Kiến, ② Chánh Tư duy, ③ Chánh Ngữ, ④ Chánh Nghiệp, ⑤ Chánh Mạng, ⑥ Chánh Tinh tấn, ⑦ Chánh Niệm, ⑧ Chánh Định.

Vì vậy không có Chánh Định, tức bốn tầng thiền Jhāna được hỗ trợ và dẫn dắt bởi 7 chi phần còn lại của Bát Thánh Đạo thì không thể thành tựu Bát Thánh Đạo, cũng tức là không thể có các bậc Thánh Sa môn giác ngộ giải thoát khỏi khổ đau phiền não trong Tam giới.

Do vậy, ai nói rằng không cần tu tập thiền định một cách chân chánh – tức Chánh định, cũng có thể giác ngộ giải thoát khổ đau là người đó đã nói điều trái ngược với lời chính Đức Phật, bậc Toàn Trí Chánh Đẳng Giác đã truyền dạy trong vô số các bài kinh ghi lại trong Tam Tạng kinh điển Pali.

⏺… —Này Subhadda, trong pháp luật nào không có Bát Thánh đạo, thời ở đây không có đệ nhất Sa–môn [Thánh Dự Lưu], ở đây cũng không có đệ nhị Sa–môn [Thánh Nhất Lai], cũng không có đệ tam Sa–môn [Thánh Bất Lai], cũng không có đệ tứ Sa–môn [Thánh Alahán].

Này Subhadda trong pháp luật nào có Bát Thánh đạo, thời ở đây có đệ nhất Sa–môn, cũng có đệ nhị Sa–môn, cũng có đệ tam Sa–môn, ở đấy cũng có đệ tứ Sa–môn.

Này Subhadda, chính trong pháp luật này có Bát Thánh Ðạo, thời này Subhadda, ở đây có đệ nhất Sa–môn, ở đây cũng có đệ nhị Sa–môn, cũng có đệ tam Sa–môn, cũng có đệ tứ Sa–môn.

Những hệ thống ngoại đạo khác đều không có những Sa–môn. Này Subhadda, nếu những vị Tỷ–kheo này sống chơn chánh, thời đời này không vắng những vị A–la–hán.

(Trường Bộ Kinh – 16. Đại Kinh Bát–Niết–Bàn

https://suttacentral.net/dn16/vi/minh_chau)

⏺… Này Cunda, những gì bậc Ðạo Sư phải làm, vì hạnh phúc, vì lòng thương tưởng đệ tử, những việc ấy Ta đã làm, vì lòng thương tưởng cho các Người.

Này Cunda, đây là những gốc cây, đây là những nhà không tịnh. Này Cunda, hãy Thiền định, chớ có phóng dật, chớ có hối tiếc về sau.

Ðó là lời giáo huấn của Ta cho các Người.

(Trung Bộ Kinh – 8. Kinh Ðoạn giảm

https://suttacentral.net/mn8/vi/minh_chau)

Chớ mù quáng đặt niềm tin vào tà sư xảo ngôn loạn Đạo, bóp méo xuyên tạc lời Phật dạy. Hãy đặt trọn niềm tin bất động nơi Đức Phật, bậc Toàn Trí Chánh Đẳng Giác cùng những lời giáo huấn của Ngài.

Nguyện cho oai đức Tam Bảo hộ trì cho quí vị luôn có được trí tuệ, tinh tấn, kham nhẫn, từ, bi, hỷ, xả trên con đường dẫn đến giác ngộ giải thoát hoàn toàn và vĩnh viễn mọi khổ đau, phiền não, đoạn tận tham sân si không còn dư sót, chấm dứt sinh tử luân hồi trong tam giới, đạt được hạnh phúc thật, sự tự do thật sự – Niết bàn.

Trong tâm từ,

Sumangala Bhikkhu Viên Phúc

❶ KINH PHÁP CÚ – VỊ TRÍ VAI TRÒ CỦA THIỀN ĐỊNH

23. “Người hằng tu thiền định,

Thường kiên trì tinh tấn.

Bậc trí hưởng Niết Bàn,

Ách an tịnh vô thượng.”

27. “Chớ sống đời phóng dật,

Chớ mê say dục lạc.

Không phóng dật, thiền định,

Ðạt được an lạc lớn.”

110.Dầu sống một trăm năm

Ác giới, không thiền định,

Tốt hơn sống một ngày,

Trì giới, tu thiền định.”

111. “Ai sống một trăm năm,

Ác tuệ, không thiền định.

Tốt hơn sống một ngày,

Có tuệ, tu thiền định.”

144. “Như ngựa hiền chạm roi,

Hãy nhiệt tâm, hăng hái,

Với tín, giới, tinh tấn,

Thiền định cùng trạch pháp.

Minh hạnh đủ, chánh niệm,

Ðoạn khổ này vô lượng.”

181. “Người trí chuyên thiền định,

Thích an tịnh viễn ly,

Chư thiên đều ái kính,

Bậc chánh giác, chánh niệm.”

250. “Ai cắt được, phá được,

Tận gốc nhổ tâm ấy.

Người ấy ngày hoặc đêm,

Ðạt được tâm thiền định.”

362. “Người chế ngự tay chân,

Chế ngự lời và đầu,

Vui thích nội thiền định.

Ðộc thân, biết vừa đủ,

Thật xứng gọi tỷ kheo.”

276. “Người hãy nhiệt tình làm,

Như Lai chỉ thuyết dạy.

Người hành trì thiền định

Thoát trói buộc Ác ma.”

282. “Tu thiền, trí tuệ sanh,

Bỏ Thiền, trí tuệ diệt.

Biết con đường hai ngả

Ðưa đến hữu, phi hữu,

Hãy tự mình nỗ lực,

Khiến trí tuệ tăng trưởng.”

301. “Ðệ tử Gotama,

Luôn luôn tự tỉnh giác,

Vô luận ngày hay đêm,

Ý vui tu thiền quán.”

371. “Tỷ kheo, hãy tu thiền,

Chớ buông lung phóng dật,

Tâm chớ đắm say dục,

Phóng dật, nuốt sắt nóng

Bị đốt, chớ than khổ!”

372. “Không trí tuệ, không thiền,

Không thiền, không trí tuệ.

Người có thiền có tuệ,

Nhất định gần Niết–Bàn.”

378. “Thân tịnh, lời an tịnh,

An tịnh, khéo thiền tịnh.

Tỷ kheo bỏ thế vật,

Xứng danh “bậc tịch tịnh “.

386. “Tu thiền, trú ly trần

Phận sự xong, vô lậu,

Ðạt được đích tối thượng,

Ta gọi Bà–la–môn.”

414. “Vượt đường nguy hiểm này,

Nhiếp phục luân hồi, si,

Ðến bờ kia thiền định

Không dục ái, không nghi,

Không chấp trước, tịch tịnh,

Ta gọi Bà–la–môn.”

❷ Phần I – THIỀN THEO NGHĨA BHĀVANĀ – TỨC THEO NGHĨA CÁC PHƯƠNG PHÁP TU TẬP TÂM (ĐỊNH) VÀ TUỆ

🔶 TU TẬP THIỀN ĐỊNH TRONG TAM HỌC GIỚI ĐỊNH TUỆ

Trường Bộ Kinh – 16. Kinh Ðại Bát–Niết–Bàn

… “Ðây là ❶ Giới, đây là ❷ Ðịnh, đây là ❸ Tuệ (iti sīlaṃ, iti samādhi, iti paññā).

Tu tập Giới đưa đến quả vị lớn, lợi ích lớn cho Định.

Tu tập Ðịnh đưa đến quả vị lớn, lợi ích lớn cho Tuệ.

Tu tập Tuệ sẽ đưa đến tâm giải thoát hoàn toàn khỏi các lậu hoặc, tức là dục lậu, hữu lậu, vô minh lậu.”

🔶 HÃY TU TẬP ĐỊNH

Tương Ưng Bộ Kinh – Chương 56: tương ưng sự thật – I: Phẩm ðịnh – 1. Ðịnh

… – Này các Tỷ–kheo, hãy tu tập định (samādhi). Này các Tỷ–kheo, Tỷ–kheo có định, như thật rõ biết (pajànati).

Và như thật rõ biết gì?

① Như thật rõ biết: “Ðây là Khổ”.

② Như thật rõ biết: “Ðây là Khổ tập”.

③ Như thật rõ biết: “Ðây là Khổ diệt”.

④ Như thật rõ biết: “Ðây là Con Ðường đưa đến Khổ diệt”.

Này các Tỷ–kheo, hãy tu tập định.

Này các Tỷ–kheo, Tỷ–kheo có định, như thật rõ biết.

Do vậy, này các Tỷ–kheo,

① một cố gắng cần phải làm để rõ biết: “Ðây là Khổ”;

② một cố gắng cần phải làm để rõ biết: “Ðây là Khổ tập”;

③ một cố gắng cần phải làm để rõ biết: “Ðây là Khổ diệt”;

④ một cố gắng cần phải làm để rõ biết: “Ðây là Con Ðường đưa đến Khổ diệt”.

🔶 HÃY THIỀN

Trung Bộ Kinh – 8. Kinh Ðoạn giảm

… “Này Cunda, đây là những gốc cây, đây là những ngôi nhà trống. Này Cunda, HÃY THIỀN (jhāyatha), chớ có phóng dật, chớ có hối tiếc về sau. Ðó là lời giáo huấn của Ta cho các Người.”

🔶 TU TẬP TÂM GIẢI THOÁT, TUỆ GIẢI THOÁT

Tăng Chi Bộ – Anguttara Nikaya

Chương II – Hai Pháp – III. Phẩm Người Ngu

… Có hai pháp này, này các Tỷ–kheo, thuộc thành phần minh.

Thế nào là hai?

Chỉ (samatha) và Quán (vipassana)

⚀ Chỉ (samatha) được tu tập, này các Tỷ–kheo, chờ đợi lợi ích gì?

Tâm được tu tập.

Tâm được tu tập, chờ đợi lợi ích gì?

Cái gì thuộc về tham được đoạn tận.

⚁ Quán (vipassana) được tu tập, này các Tỷ–kheo, chờ đợi lợi ích gì?

Tuệ được tu tập.

Tuệ được tu tập, chờ đợi lợi ích gì?

Cái gì thuộc vô minh được đoạn tận.

⚀ Bị tham làm uế nhiễm, này các Tỷ–kheo, tâm không thể giải thoát.

⚁ Hay bị vô minh làm uế nhiễm, tuệ không được tu tập.

⚀ Do vậy, do ly tham, là tâm giải thoát.

⚁ Do đoạn vô minh, là tuệ giải thoát.

🔶 THẾ NÀO LÀ ĐỊNH TU TẬP

Tăng chi bộ kinh – V. Phẩm rohitassa – (I) (41) Ðịnh

… Và này các Tỷ–kheo, THẾ NÀO LÀ ĐỊNH TU TẬP, do tu tập, do làm cho sung mãn, đưa đến đoạn tận các lậu hoặc?

(Katamā ca, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā āsavānaṃ khayāya saṃvattati?)

Ở đây, này các Tỷ–kheo, Tỷ–kheo TRÚ TÙY QUÁN SANH DIỆT TRONG NĂM THỦ UẨN (pañcasu upādānakkhandhesu udayabbayānupassī viharati):

“① Ðây là sắc, đây là sắc tập khởi, đây là sắc chấm dứt;

② đây là thọ, đây là thọ tập khởi, đây là thọ chấm dứt;

③ đây là tưởng, đây là tưởng tập khởi, đây là tưởng chấm dứt;

④ đây là các hành, đây là các hành tập khởi, đây là các hành chấm dứt;

⑤ đây là thức, đây là thức tập khởi, đây là thức chấm dứt.

Này các Tỷ–kheo, ĐÂY LÀ ĐỊNH TU TẬP, do tu tập, do làm cho sung mãn, đưa đến đoạn tận các lậu hoặc.

… Do tư sát, ở đời,

Các sự vật thắng, liệt,

Không vật gì ở đời,

Làm vị ấy dao động.

An tịnh, không mờ mịt,

Không phiền não, không tham,

Ta nói vị ấy vượt,

Qua khỏi sanh và già.

🔶 THẾ NÀO LÀ ĐỊNH VÀ ĐỊNH TU TẬP?

Trung bộ kinh – 44. Tiểu kinh Phương quảng

https://suttacentral.net/mn44/vi/minh_chau

… ① thế nào là định, ② thế nào là định tướng, ③ thế nào là định tư cụ, ④ thế nào là định tu tập?

– Hiền giả Visākha,

① Nhất tâm là định,

② Bốn Niệm Xứ là định tướng,

③ Bốn Tinh cần là định tư cụ,

④ Sự luyện tập, sự tu tập, sự tái tu tập của những pháp ấy là định tu tập ở đây vậy.

🔶 TU TẬP ĐỊNH ĐỂ NHƯ THẬT RÕ BIẾT TỨ THÁNH ĐẾ

Tương Ưng Bộ Kinh – Chương 56: tương ưng sự thật – I: Phẩm ðịnh – 1. Ðịnh

https://suttacentral.net/sn56.1/vi/minh_chau)

… Này các Tỷ–kheo, hãy tu tập định (samādhi). Này các Tỷ–kheo, Tỷ–kheo có định, như thật rõ biết (pajànati).

Và như thật rõ biết gì?

① Như thật rõ biết: “Ðây là Khổ”.

② Như thật rõ biết: “Ðây là Khổ tập”.

③ Như thật rõ biết: “Ðây là Khổ diệt”.

④ Như thật rõ biết: “Ðây là Con Ðường đưa đến Khổ diệt”.

Này các Tỷ–kheo, hãy tu tập định.

Này các Tỷ–kheo, Tỷ–kheo có định, như thật rõ biết.

Do vậy, này các Tỷ–kheo,

① một cố gắng cần phải làm để rõ biết: “Ðây là Khổ”;

② một cố gắng cần phải làm để rõ biết: “Ðây là Khổ tập”;

③ một cố gắng cần phải làm để rõ biết: “Ðây là Khổ diệt”;

④ một cố gắng cần phải làm để rõ biết: “Ðây là Con Ðường đưa đến Khổ diệt”.

🔶 TU TẬP KHÔNG ĐỊNH (VÔ NGÃ), VÔ TƯỚNG ĐỊNH (VÔ THƯỜNG), VÔ NGUYỆN ĐỊNH (KHỔ) ĐOẠN TẬN CÁC LẬU HOẶC

Tăng chi bộ kinh –Aṅguttara nikāya

xvi. Phẩm lõa thể – 163. Ðịnh

https://suttacentral.net/an3.183–352/vi/minh_chau

… Ðể thắng tri THAM ÁI, này các Tỷ–kheo, ba pháp cần phải tu tập.

Thế nào là ba?

⚀ Không định (suññata samādhi)

⚁ vô tướng định (animitta samādhi),

⚂ vô nguyện định (appaṇihita samādhi).

Ðể thắng tri tham ái, này các Tỷ–kheo, ba pháp này cần phải tu tập.

Này các Tỷ–kheo, để ① biến tri, ② biến diệt, ③ đoạn tận, ④ diệt tận, ⑤ trừ diệt, ⑤ ly tham, ⑥ đoạn diệt, ⑦ trừ khử, ⑧ từ bỏ THAM, ba pháp này, này các Tỷ–kheo, cần phải tu tập.

Này các Tỷ–kheo, để biến tri, biến diệt, đoạn tận, diệt tận, trừ diệt, ly tham, đoạn diệt, trừ khử, từ bỏ sân… từ bỏ si… từ bỏ phẫn nộ… từ bỏ hận… từ bỏ giả dối… từ bỏ não hại… từ bỏ tật đố… từ bỏ xan lẫn… từ bỏ man trá… từ bỏ phản bội… từ bỏ ngoan cố… từ bỏ bồng bột nông nổi… từ bỏ mạn, từ bỏ tăng thượng mạn… từ bỏ kiêu… từ bỏ phóng dật, ba pháp này, này các Tỷ–kheo, cần phải tu tập.

Thế Tôn thuyết giảng như vậy. Các vị Tỷ kheo ấy hoan hỷ tín thọ lời Thế Tôn dạy.

🔶 BỐN LỘ TRÌNH TU TẬP DẪN TỚI ĐẠO QUẢ ALAHÁN

Tăng chi bộ kinh – xvii. Phẩm đạo hành

(X) (170) Gắn Liền Cột Chặt

https://suttacentral.net/an4.170/vi/minh_chau

⚀… Ở đây, này chư Hiền, Tỷ–kheo tu tập QUÁN, (Minh Sát Vipassanā) có CHỈ (Vắng Lặng Samatha) đi trước; do vị ấy tu tập quán có chỉ đi trước, con đường được sanh khởi. Vị ấy thực hành con đường ấy, tu tập, làm cho sung mãn. Do vị ấy thực hành con đường ấy, tu tập, làm cho sung mãn, các kiết sử được đoạn tận, các tùy miên được chấm dứt.

⚁ Lại nữa, này chư Hiền, vị Tỷ–kheo tu tập CHỈ, có QUÁN đi trước. Do vị ấy tu tập chỉ có quán đi trước, con đường được sanh khởi. Vị ấy thực hành con đường ấy, tu tập, làm cho sung mãn. Do vị ấy thực hành con đường ấy, tu tập, làm cho sung mãn, các kiết sử được đoạn tận, các tùy miên được chấm dứt.

⚂ Lại nữa, này chư Hiền, Tỷ–kheo tu tập CẢ HAI CHỈ VÀ QUÁN gắn liền với nhau. Do vị ấy tu tập cả hai chỉ quán gắn liền với nhau, con đường được sanh khởi. Vị ấy thực hành con đường ấy, tu tập, làm cho sung mãn. Do vị ấy thực hành con đường ấy, tu tập, làm cho sung mãn, các kiết sử được đoạn tận, các tùy miên được chấm dứt.

⚃ Lại nữa, này chư Hiền, Tỷ–kheo với các dao động [10 tùy phiền não Minh Sát – VP] đối với các pháp được hoàn toàn dứt sạch. Này các Hiền giả, đây là thời khi tâm của vị ấy an trú, an tọa, nhất tâm, định tĩnh [trong Thuần Quán Minh Sát – Suddha Vipassanā Yānika – VP]. Với vị ấy, con đường sanh khởi. Vị ấy thực hành con đường ấy, tu tập, làm cho sung mãn. Do vị ấy thực hành con đường ấy, tu tập, làm cho sung mãn, các kiết sử được đoạn tận, các tùy miên được chấm dứt.

Này chư Hiền, Tỷ–kheo hay Tỷ–kheo–ni nào tuyên bố trước mặt tôi rằng, đã chứng được quả A–la–hán, tất cả vị ấy được đầy đủ bốn chi phần này, hoặc là một trong bốn chi phần này.

🔶 TU TẬP TỨ NIỆM XỨ ĐẮC ĐỊNH SIÊU THẾ CHỨNG NGỘ NIẾT BÀN

Trường Bộ Kinh – Digha Nikaya

22. Đại kinh Niệm xứ

(Mahàsatipatthana sutta)

http://www.budsas.net/uni/u–kinh–truongbo/truong22.htm

… Này các Tỷ kheo, đây là con đường độc nhất,

❶ đưa đến thanh tịnh cho chúng sanh,

❷ vượt khỏi sầu,

❸ vượt khỏi bi,

❹ diệt trừ khổ,

❺ diệt trừ ưu,

❻ thành tựu chánh lý,

❼ chứng ngộ Niết bàn.

Ðó là Bốn niệm xứ. Thế nào là bốn?

Này các Tỷ kheo, ở đây vị Tỷ kheo

⚀ sống quán thân trên thân, ⑴ nhiệt tâm, ⑵ tỉnh giác, ⑶ chánh niệm, để chế ngự tham ưu ở đời;

⚁ sống quán thọ trên các thọ, ⑴ nhiệt tâm, ⑵ tỉnh giác, ⑶ chánh niệm, để chế ngự tham ưu ở đời;

⚂ sống quán tâm trên tâm, ⑴ nhiệt tâm, ⑵ tỉnh giác, ⑶ chánh niệm, để chế ngự tham ưu ở đời;

⚃ sống quán pháp trên các pháp, ⑴ nhiệt tâm, ⑵ tỉnh giác, ⑶ chánh niệm, để chế ngự tham ưu ở đời.

…

*** THÀNH TỰU ***

Này các Tỷ kheo, vị nào tu tập Bốn Niệm xứ này như vậy trong bảy năm, vị ấy có thể chứng một trong hai quả sau đây: Một là chứng Chánh trí ngay trong hiện tại; hai là nếu còn hữu dư y, chứng quả Bất hoàn.

Này các Tỷ kheo, không cần gì đến bảy năm, một vị nào tu tập Bốn Niệm xứ này như vậy trong sáu năm… trong năm năm… trong bốn năm… trong ba năm… trong hai năm… trong một năm, vị ấy có thể chứng một trong hai quả sau đây: Một là chứng Chánh trí ngay trong hiện tại; hai là nếu còn hữu dư y, chứng quả Bất hoàn.

Này các Tỷ kheo, không cần gì đến một năm, một vị nào tu tập Bốn Niệm xứ này trong bảy tháng, vị ấy có thể chứng một trong hai quả sau đây: Một là chứng Chánh trí ngay trong hiện tại, hay nếu còn hữu dư y, thì chứng quả Bất hoàn.

Này các Tỷ–kheo, không cần gì bảy tháng, một vị nào tu tập Bốn Niệm xứ này trong sáu tháng…trong năm tháng… trong bốn tháng… trong ba tháng… trong hai tháng… trong một tháng… trong nửa tháng… vị ấy có thể chứng một trong hai quả sau đây: Một là chứng Chánh trí ngay trong hiện tại, hai là nếu còn hữu dư y, thì chứng quả Bất hoàn.

Này các Tỷ–kheo, không cần gì nửa tháng, một vị nào tu tập Bốn Niệm xứ này trong bảy ngày, vị ấy có thể chứng một trong hai quả sau đây: Một là chứng Chánh trí ngay trong hiện tại, hai là nếu còn hữu dư y, thì chứng quả Bất hoàn.

Này các Tỷ kheo, đây là con đường độc nhất ❶ đưa đến sự thanh tịnh cho chúng sanh, ❷ vượt khỏi sầu, ❸ bi, ❹ diệt trừ khổ, ❺ ưu, ❻ thành tựu Chánh lý, ❼ chứng ngộ Niết Bàn.

Ðó là Bốn Niệm xứ.

⏺❸ Phần II – THIỀN THEO NGHĨA JHĀNA – TỨC THEO NGHĨA CÁC TẦNG THIỀN TÙY THUỘC CÁC MỨC ĐỘ ĐỊNH

🔶 “SAMMĀSAMĀDHI – CHÁNH ĐỊNH” LÀ 4 THIỀN JHĀNA

Trường bộ kinh – 22. Kinh Ðại Niệm xứ

https://suttacentral.net/dn22/vi/minh_chau

… Này các Tỷ kheo, thế nào là Chánh định (Sammāsamādhi) ?

⚀ Này các Tỷ kheo, ở đây Tỷ kheo ly dục, ly ác bất thiện pháp, chứng và trú Thiền thứ nhất (Pathama–jhana), một trạng thái hỷ lạc do ly dục sanh, với tầm, với tứ.

⚁ Tỷ kheo ấy diệt tầm, diệt tứ, chứng và trú Thiền thứ hai (Dutiya–jhana), một trạng thái hỷ lạc do định sanh, không tầm, không tứ, nội tĩnh nhất tâm.

⚂ Tỷ kheo ấy ly hỷ trú xả, chánh niệm tỉnh giác, thân cảm sự lạc thọ mà các bậc Thánh gọi là xả niệm lạc trú, chứng và trú Thiền thứ ba (Tatiya–jhana).

⚃ Tỷ kheo ấy xả lạc, xả khổ, diệt hỷ ưu đã cảm thọ trước, chứng và trú Thiền thứ tư (Catuttha–jhana), không khổ, không lạc, xả niệm thanh tịnh.

Này các Tỷ kheo, như vậy gọi là Chánh định (Sammāsamādhi).

🔶 PHÂN LOẠI “ĐỊNH SAMĀDHI”

Thanh Tịnh Ðạo – Buddhaghosa (Phật Âm)

Phần thứ hai: Ðịnh – Chương III: Mô Tả Ðịnh – Nhận Một Ðề Mục Quán

https://budsas.net/uni/u–thanhtinh–dao/ttd–03a.htm

Có bao nhiêu loại Định (Samādhi)?

1. Trước hết, nó thuộc một loại, với đặc tính không phân tán.

Định Hai loại

2. Định cận hành (upcàra) và định an chỉ (appanà).

3. Định thế gian và xuất thế gian.

4. Ðịnh có hỉ và câu hữu xả.

5. Ðịnh câu hữu lạc và câu hữu xả.

Định Ba loại

6. Ðịnh hạ, trung và thượng.

7. Có tầm, tứ v.v…

8. Ðịnh câu hữu lạc v.v…

9. Ðịnh có giới hạn, đại hành và vô lượng.

Ðịnh bốn loại

10. Định khó tiến và tuệ chậm…

11. Định có giới hạn với đối tượng hữu hạn…

12. Ðịnh (Samādhi) phân loại theo BỐN THIỀN (JHĀNA).

13. Theo thối giảm, tù đọng…

14. Theo cõi.

15. Theo bốn như y túc.

Ðịnh năm loại

16. Ðịnh (Samādhi) có 5 loại, theo NĂM THIỀN (JHĀNA).

⏺❹ Chú Thích – Sumangala Bhikkhu Viên Phúc

Dưới đây là phần giải thích làm rõ thêm về Định Tuệ I – Hiệp thế và II – Xuất thế có đối tượng đề mục khác nhau như thế nào.

⚀ I – ĐỊNH, TUỆ HIỆP THẾ có hai loại đối tượng đề mục là:

⑴ ĐỐI TƯỢNG ĐỀ MỤC TỤC ĐẾ – KHÁI NIỆM, tức pháp tu Chỉ (Vắng lặng) Samatha: khi đó định, tuệ này là định, tuệ của Samatha (Chỉ). Định Tuệ hiệp thế này gồm có:

⒜ Định: bao gồm tứ thiền sắc giới và tứ thiền vô sắc giới, tức bát thiền vắng lặng samatha–jhāna;

⒝ Tuệ: bao gồm thắng trí ngũ thần thông (trừ lậu tận thông) mà cả ngoại đạo (không tu tập viên mãn Bát Thánh Đạo) cũng có thể đạt tới.

Cùng với chánh kiến về nghiệp và quả của nghiệp, Định Tuệ Samatha này là Chánh kiến hiệp thế – tức Ánh sáng thế gian, có mặt ngay cả khi Đức Phật Chánh Đẳng Giác chưa ra đời.

⑵ ĐỐI TƯỢNG ĐỀ MỤC CHÂN ĐẾ – THỰC TẠI DANH & SẮC TRỪ NIẾT BÀN, tức pháp tu Quán (Minh Sát) Vipassanā: khi đó định, tuệ này gồm có:

⒜ Định: gồm có Vô tướng định – animitta samādhi (Vô Thường Quán), Vô nguyện định appaṇihita samādhi (Khổ Quán), Không định – Suññata samādhi Vô Ngã Quán, tức các thiền định của Thiền Quán Minh Sát Vipassnā–jhāna

⒝ Tuệ: các tầng Minh Sát Tuệ từ Tuệ Phân Biệt Danh Sắc cho đến Tuệ Hành xả.

Định, tuệ hiệp thế loại ⑵ này khác với Định Tuệ hiệp thế nêu ở bên trên trong mục ⑴ là nó chỉ có thể đạt được nhờ tu tập pháp Quán (Minh Sát) Vipassana. Định Tuệ loại ⑵ này chỉ có trong Pháp và Luật của Đức Phật Gotama – đây được gọi là Chánh kiến Phật Pháp – tức Ánh sáng Giáo Pháp chỉ có mặt khi Đức Phật Chánh Đẳng Giác ra đời và Giáo pháp của Ngài còn tồn tại và tỏa sáng trên thế gian. Sau đó cũng bị thất truyền và thế gian lại chìm trong bóng tối của vô minh tới khi có vị Phật Chánh Đẳng Giác ra đời.

⚁ II – ĐỊNH, TUỆ XUẤT THẾ có ĐỐI TƯỢNG ĐỀ MỤC LÀ CHÂN ĐẾ NIẾT BÀN CHỨ KHÔNG PHẢI LÀ CHÂN ĐẾ DANH & SẮC. Đây chính là 40 Tâm Đạo và Tâm Quả = (4 Đạo + 4 Quả) x 5 bậc Thiền jhāna, đạt được khi Minh Sát Tuệ chín muồi sẽ xuất hiện Minh Sát thuận thứ và tiếp tục là tuệ chuyển tộc lấy Niết bàn làm đối tượng, sau đó sẽ là Đạo Tuệ và Quả Tuệ cũng lấy Niết bàn làm đối tượng, siêu xuất Tam giới.

Định Tuệ xuất thế này cũng là Chánh kiến Phật Pháp – Ánh sáng Giáo Pháp chỉ có trong Phật giáo như đã nói ở phần trên.

⚀ Ghi chú:

Phải đặt chân lý, lời Phật dạy lên hàng đầu thì mới không bị nhầm đường, lạc lối. Vì vậy không phân biệt già trẻ, nam nữ, cư sĩ hay xuất gia, nếu bất kỳ ai truyền dạy những điều trái lời Phật chỉ dạy thì hãy gạch bỏ nó đi, chớ có theo – không chỉ đối với bản thân mà cả cho tất cả mọi người. Những điều gì tốt đẹp của thầy, tổ thì noi theo, nhưng những cái gì sai trái với lời Phật dạy thì phải bỏ ngay không thương tiếc, và chớ có vơ đũa cả nắm cho rằng các vị thầy, tổ đó – mà các vị này chắc chắn không có trí tuệ của bậc chánh đẳng giác – thì nói gì cũng đúng. Chỉ trí tuệ của Phật là trí tuệ của Đấng chánh đẳng giác, nhất thiết chủng trí, phải nương tựa vào thì mới có thể đi đúng đường, đạt được giải thoát hoàn toàn mọi khổ đau, phiền não, đạt được hạnh phúc thật sự, tự do thật sự – Niết bàn.

Hãy thận trọng từng ly từng tí, phải đối chiếu mọi điều ta mới nghe qua thì thấy mới lạ, có vẻ hay ho, có vẻ dễ dàng – với kinh điển Phật ngôn, với sự tự thực hành thì mới mong thành tựu giác ngộ giải thoát rốt ráo như ý nguyện.

Nguyện cho tất cả các đạo hữu luôn được oai đức Tam bảo hộ trì trên con đường Chánh pháp dẫn đến Niết bàn.

Sadhu Sadhu Sadhu!

Trong tâm từ,

Tỳ Khưu Viên Phúc Sumangala.

Trích lược và Chia sẻ: Thực Hành Giáo Pháp

Bài viết liên quan