7 pháp đoạn trừ lậu hoặc là gì

14 February 2021 Nguyễn Công Uyên 753 Views 0 Comments

[lwptoc]

7 PHÁP ĐOẠN TRỪ LẬU HOẶC LÀ GÌ

– Này các Tỷ–kheo, Ta giảng sự diệt tận các lậu hoặc ① cho người biết, ② cho người thấy, không phải cho người không biết, cho người không thấy.

Và này các Tỷ–kheo, thế nào là sự diệt tận các lậu hoặc cho ① người biết, ② cho người thấy: ③ có như lý tác ý và ④ không như lý tác ý.

<Không Như Lý Tác Ý >

Này các Tỷ–kheo, do không như lý tác ý, các lậu hoặc chưa sanh được sanh khởi, và các lậu hoặc đã sanh được tăng trưởng.

<Như Lý Tác Ý >

Này các Tỷ–kheo, do như lý tác ý, các lậu hoặc chưa sanh không sanh khởi, và các lậu hoặc đã sanh được trừ diệt.

Này các Tỷ–kheo,

❶ có những lậu hoặc phải do TRI KIẾN được đoạn trừ,

❷ có những lậu hoặc phải do PHÒNG HỘ được đoạn trừ,

❸ có những lậu hoặc phải do THỌ DỤNG được đoạn trừ,

❹ có những lậu hoặc phải do KHAM NHẪN được đoạn trừ,

❺ có những lậu hoặc phải do NÉ TRÁNH được đoạn trừ,

❻ có những lậu hoặc phải do TRỪ DIỆT được đoạn trừ,

❼ có những lậu hoặc phải do TU TẬP được đoạn trừ.

[Đoạn Trừ Do TRI KIẾN]

❶ Này các Tỷ–kheo, và thế nào là các lậu hoặc phải do TRI KIẾN được đoạn trừ?

<Phàm Phu Ít Nghe>

Này các Tỷ–kheo, ở đây có kẻ phàm phu ít nghe,

không được thấy các bậc Thánh,

không thuần thục pháp các bậc Thánh,

không tu tập pháp các bậc Thánh,

không được thấy các bậc Chơn nhơn,

không thuần thục pháp các bậc Chơn nhơn,

không tu tập pháp các bậc Chơn nhơn,

không tuệ tri các pháp cần phải tác ý,

không tuệ tri các pháp không cần phải tác ý;

vị này vì không tuệ tri các pháp cần phải tác ý, vì không tuệ tri các pháp không cần phải tác ý nên tác ý các pháp không cần phải tác ý và không tác ý các pháp cần phải tác ý.

Này các Tỷ–kheo, và thế nào là các pháp không cần phải tác ý mà vị ấy tác ý?

Này các Tỷ–kheo, nghĩa là các pháp do vị ấy tác ý mà

dục lậu chưa sanh được sanh khởi,

hay dục lậu đã sanh được tăng trưởng;

hay hữu lậu chưa sanh được sanh khởi,

hay hữu lậu đã sanh được tăng trưởng,

hay vô minh lậu chưa sanh được sanh khởi,

hay vô minh lậu đã sanh được tăng trưởng.

Những pháp ấy là những pháp không cần phải tác ý mà vị ấy tác ý.

Này các Tỷ–kheo, và thế nào là các pháp cần phải tác ý mà vị ấy không tác ý?

Này các Tỷ–kheo, nghĩa là các pháp do vị ấy tác ý mà

dục lậu chưa sanh không sanh khởi,

hay dục lậu đã sanh được trừ diệt,

hay hữu lậu chưa sanh không sanh khởi,

hay hữu lậu đã sanh được trừ diệt,

hay vô minh lậu chưa sanh không sanh khởi,

hay vô minh lậu đã sanh được trừ diệt.

Những pháp ấy là những pháp cần phải tác ý mà các vị ấy không tác ý.

Do vị ấy tác ý các pháp không nên tác ý, do vị ấy không tác ý các pháp cần phải tác ý, nên các lậu hoặc chưa sanh được sanh khởi, và các lậu hoặc đã sanh được tăng trưởng.

Vị ấy không như lý tác ý như sau:

“Ta có mặt trong thời quá khứ, hay ta không có mặt trong thời quá khứ?

Ta có mặt trong thời quá khứ như thế nào?

Ta có mặt trong thời quá khứ hình vóc như thế nào?

Trước kia ta là gì và ta đã có mặt như thế nào trong thời quá khứ?

Ta sẽ có mặt trong thời vị lai hay ta sẽ không có mặt trong thời vị lai?

Ta sẽ có mặt trong thời vị lai như thế nào?

Ta sẽ có mặt trong thời vị lai, hình vóc như thế nào?

Trước kia ta là gì và ta sẽ có mặt như thế nào trong thời vị lai?”

Hay nay vị ấy có nghi ngờ về mình trong thời hiện tại:

“Ta có mặt hay ta không có mặt?

Ta có mặt như thế nào?

Ta có mặt hình vóc như thế nào?

Chúng sanh này từ đâu đến? Và rồi nó sẽ đi đâu?”.

Với người không như lý tác ý như vậy, một trong sáu tà kiến này khởi lên:

“Ta có tự ngã”, tà kiến này khởi lên với người ấy như thật, như chơn;

“Ta không có tự ngã”, tà kiến này khởi lên với người ấy như thật như chơn;

“Do tự mình, ta tưởng tri ta có tự ngã”, tà kiến này khởi lên với người ấy như thật, như chơn;

“Do tự mình, ta tưởng tri ta không có tự ngã”, tà kiến này khởi lên với người ấy như thật, như chơn.

“Không do tự mình, ta tưởng tri ta có tự ngã”, tà kiến này khởi lên với người ấy như thật, như chơn;

hay tà kiến này khởi lên với người ấy:

“Chính tự ngã của ta nói, cảm giác, hưởng thọ quả báo các nghiệp thiện ác đã làm chỗ này, chỗ kia, chính tự ngã ấy của ta là thường trú, thường hằng, hằng tồn, không chuyển biến, và sẽ vĩnh viễn tồn tại”.

Này các Tỷ–kheo, như vậy gọi là

tà kiến,

kiến trù lâm,

kiến hoang vu,

kiến hý luận,

kiến tranh chấp,

kiến kiết phược.

Này các Tỷ–kheo, trói buộc bởi kiến kiết sử, kẻ phàm phu ít nghe không được giải thoát khỏi sanh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não.

Ta nói kẻ ấy không thoát khỏi khổ đau.

< Thánh Đệ Tử Nghe Nhiều>

Này các Tỷ–kheo, và vị Thánh đệ tử nghe nhiều,

được thấy các bậc Thánh,

thuần thục pháp các bậc Thánh,

tu tập pháp các bậc Thánh;

được thấy các bậc Chơn nhơn,

thuần thục pháp các bậc Chơn nhơn,

tu tập pháp các bậc Chơn nhơn,

tuệ tri các pháp cần phải tác ý,

tuệ tri các pháp không cần phải tác ý.

Vị này, nhờ tuệ tri các pháp cần phải tác ý, nhờ tuệ tri các pháp không cần phải tác ý, nên không tác ý các pháp không cần phải tác ý và tác ý các pháp cần phải tác ý.

Và này các Tỷ–kheo, thế nào là các pháp không cần phải tác ý và vị này không tác ý?

Này các Tỷ–kheo, những pháp nào do vị ấy tác ý mà

dục lậu chưa sanh được sanh khởi,

hay dục lậu đã sanh được tăng trưởng;

hay hữu lậu chưa sanh… (như trên)…

hay vô minh lậu chưa sanh được khởi,

hay vô minh lậu đã sanh được tăng trưởng.

Ðó là những pháp không nên tác ý và vị ấy không tác ý.

Và này các Tỷ–kheo, thế nào là các pháp cần phải tác ý và vị ấy tác ý?

Này các Tỷ–kheo, những pháp nào do vị ấy tác ý mà

dục lậu chưa sanh không sanh khởi,

hay dục lậu đã sanh được trừ diệt,

hay hữu lậu chưa sanh không sanh khởi,

hay hữu lậu đã sanh được trừ diệt,

hay vô minh lậu chưa sanh không sanh khởi,

hay vô minh lậu đã sanh được trừ diệt,

đó là những pháp cần phải tác ý và vị ấy tác ý.

Nhờ vị ấy không tác ý các pháp không cần phải tác ý, tác ý các pháp cần phải tác ý nên các lậu hoặc chưa sanh không sanh khởi và các lậu hoặc đã sanh được trừ diệt.

<Như Lý Tác Ý >

Vị ấy như lý tác ý: “Ðây là khổ”,

như lý tác ý: “Ðây là khổ tập”,

như lý tác ý: “Ðây là khổ diệt”,

như lý tác ý: “Ðây là con đường đưa đến khổ diệt”.

Nhờ vị ấy tác ý như vậy, ba kiết sử được trừ diệt:

⑴ thân kiến,

⑵ nghi,

⑶ giới cấm thủ.

Này các Tỷ–kheo, các pháp ấy được gọi là các lậu hoặc phải do TRI KIẾN được đoạn trừ.

[Đoạn Trừ Do PHÒNG HỘ]

❷ Và này các Tỷ–kheo, thế nào là các lậu hoặc phải d. PHÒNG HỘ được đoạn trừ?

Ở đây, có Tỷ–kheo như lý giác sát, sống phòng hộ với sự phòng hộ mắt.

Này các Tỷ–kheo, nếu Tỷ–kheo ấy sống không phòng hộ với sự phòng hộ mắt, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não có thể khởi lên.

Nếu sống phòng hộ với sự phòng hộ mắt, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não ấy không còn nữa.

Vị ấy như lý giác sát, sống phòng hộ với sự phòng hộ lỗ tai… (như trên)

… sống phòng hộ với sự phòng hộ lỗ mũi… (như trên)

… sống phòng hộ với sự phòng hộ lưỡi… (như trên)

… sống như lý giác sát phòng hộ với sự phòng hộ thân… (như trên)

… sống như lý giác sát phòng hộ với sự phòng hộ ý.

Này các Tỷ–kheo, nếu Tỷ–kheo ấy sống không phòng hộ với sự phòng hộ ý, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não ấy có thể khởi lên.

Nếu sống phòng hộ ý, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não ấy không còn nữa.

Này các Tỷ–kheo, các pháp ấy được gọi là các lậu hoặc phải do PHÒNG HỘ được đoạn trừ.

[Đoạn Trừ Do THỌ DỤNG]

❸ Và này các Tỷ–kheo, thế nào là các lậu hoặc phải do THỌ DỤNG được đoạn trừ?

Này các Tỷ–kheo, ở đây, Tỷ–kheo như lý giác sát, thọ dụng y phục,

chỉ để ngăn ngừa lạnh,

ngăn ngừa nóng,

ngăn ngừa sự xúc chạm của ruồi, muỗi, gió, sức nóng mặt trời, các loài bò sát,

chỉ với mục đích che đậy sự trần truồng.

<Món Ăn Khất Thực>

Vị ấy như lý giác sát, thọ dụng món ăn khất thực

không phải để vui đùa,

không phải để đam mê,

không phải để trang sức,

không phải để tự làm đẹp mình,

mà chỉ để thân này được sống lâu và được bảo dưỡng,

để thân này khỏi bị thương hại,

để hỗ trợ phạm hạnh,

nghĩ rằng: “Như vậy, ta diệt trừ các cảm thọ cũ và không cho khởi lên các cảm thọ mới, và ta sẽ không có lỗi lầm, sống được an ổn”.

<Sàng Tai họa>

Vị ấy như lý giác sát, thọ dụng sàng tọa,

chỉ để ngăn ngừa lạnh,

ngăn ngừa nóng,

ngăn ngừa sự xúc chạm của ruồi, muỗi, gió, sức nóng mặt trời, các loại bò sát,

chỉ để giải trừ nguy hiểm của thời tiết,

chỉ với mục đích sống độc cư an tịnh.

<Dược Phẩm Trị Bệnh>

Vị ấy như lý giác sát thọ dụng dược phẩm trị bệnh,

chỉ để ngăn chận các cảm giác khổ thống đã sanh,

để được ly khổ hoàn toàn.

Này các Tỷ–kheo, nếu vị ấy không thọ dụng như vậy, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não có thể khởi lên.

Nếu vị ấy thọ dụng như vậy, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não ấy không còn nữa.

Này các Tỷ–kheo, các pháp ấy được gọi là các lậu hoặc phải do THỌ DỤNG được đoạn trừ.

[Đoạn Trừ Do Kham Nhẫn]

❹ Và này các Tỷ–kheo, thế nào là các lậu hoặc phải do KHAM NHẪN được đoạn trừ?

Này các Tỷ–kheo, ở đây, có Tỷ–kheo như lý giác sát, kham nhẫn lạnh, nóng, đói, khát, sự xúc chạm của ruồi, muỗi, gió, sức nóng mặt trời, các loài bò sát; kham nhẫn những cách nói mạ lị phỉ báng.

Vị ấy có tánh kham nhẫn các cảm thọ về thân, những cảm thọ thống khổ, khốc liệt, đau nhói, nhức nhối, không sung sướng, không thích thú, chết điếng người.

Này các Tỷ–kheo, nếu vị ấy không kham nhẫn như vậy, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não có thể khởi lên.

Nếu vị ấy kham nhẫn như vậy, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não ấy không còn nữa.

Này các Tỷ–kheo, các pháp ấy được gọi là các lậu hoặc phải do KHAM NHẪN được đoạn trừ.

[Đoạn Trừ Do TRÁNH NÉ]

❺ Và này các Tỷ–kheo, thế nào là các lậu hoặc phải do TRÁNH NÉ được đoạn trừ?

Này các Tỷ–kheo, ở đây, Tỷ–kheo như lý giác sát tránh né voi dữ, tránh né ngựa dữ, tránh né bò dữ, tránh né chó dữ, rắn, khúc cây, gai góc, hố sâu, vực núi, ao nước nhớp, vũng nước.

Có những chỗ ngồi không xứng đáng ngồi, những trú xứ không nên lai vãng, những bạn bè ác độc mà nếu giao du thì bị các vị đồng phạm hạnh có trí nghi ngờ, khinh thường; vị ấy như lý giác sát tránh né chỗ ngồi không xứng đáng ấy, trú xứ không nên lai vãng ấy và các bạn độc ác ấy.

Này các Tỷ–kheo, nếu vị ấy không tránh né như vậy, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não ấy có thể khởi lên.

Nếu vị ấy tránh né như vậy, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não ấy không còn nữa.

Này các Tỷ–kheo, các pháp ấy được gọi là các lậu hoặc phải do TRÁNH NÉ được đoạn trừ.

[Đoạn Trừ Do TRỪ DIỆT]

❻ Và này các Tỷ–kheo, thế nào là các lậu hoặc phải do TRỪ DIỆT được đoạn trừ?

Này các Tỷ–kheo, ở đây, Tỷ–kheo như lý giác sát

không có chấp nhận dục niệm đã khởi lên, từ bỏ, trừ diệt, diệt tận, không cho tồn tại (dục niệm ấy);

không có chấp nhận sân niệm đã khởi lên, từ bỏ, trừ diệt, diệt tận, không cho tồn tại (sân niệm ấy);

không có chấp nhận hại niệm đã khởi lên, từ bỏ, trừ diệt, diệt tận, không cho tồn tại (hại niệm ấy);

không chấp nhận các ác bất thiện pháp luôn luôn khởi lên, từ bỏ, trừ diệt, diệt tận, không cho tồn tại (các ác bất thiện pháp ấy).

Này các Tỷ–kheo, nếu vị ấy không trừ diệt như vậy, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não ấy có thể khởi lên.

Nếu vị ấy trừ diệt như vậy, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não ấy không còn nữa.

Này các Tỷ–kheo, các pháp ấy được gọi là các lậu hoặc phải do TRỪ DIỆT được đoạn diệt.

[Đoạn Trừ Do TU TẬP]

❼ Và này các Tỷ–kheo, thế nào là các lậu hoặc phải do TU TẬP được đoạn trừ?

Này các Tỷ–kheo, ở đây, Tỷ–kheo

như lý giác sát tu tập niệm giác chi, niệm giác chi này y viễn ly, y ly tham, y đoạn diệt, hướng đến từ bỏ;

như lý giác sát tu tập trạch pháp giác chi… (như trên)

… tu tập tinh tấn giác chi…

… tu tập hỷ giác chi…

… tu tập khinh an giác chi…

… tu tập định giác chi…

… tu tập xả giác chi; xả giác chi này y viễn ly, y ly tham, y đoạn diệt, hướng đến từ bỏ.

Này các Tỷ–kheo, nếu vị ấy không tu tập như vậy, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não ấy có thể khởi lên.

Nếu vị ấy tu tập như vậy, các lậu hoặc tàn hại và nhiệt não ấy không còn nữa.

Này các Tỷ–kheo, các pháp ấy được gọi là các lậu hoặc phải do TU TẬP được đoạn trừ.

(Kết luận)

Này các Tỷ–kheo, đối với Tỷ–kheo

❶ những lậu hoặc nào phải do TRI KIẾN được đoạn trừ đã được TRI KIẾN đoạn trừ,

❷ những lậu hoặc nào phải do PHÒNG HỘ được đoạn trừ đã được PHÒNG HỘ đoạn trừ,

❸ những lậu hoặc nào phải do THỌ DỤNG được đoạn trừ đã được THỌ DỤNG đoạn trừ,

❹ những lậu hoặc nào phải do KHAM NHẪN được đoạn trừ đã được KHAM NHẪN đoạn trừ,

❺ những lậu hoặc nào phải do TRÁNH NÉ được đoạn trừ đã được TRÁNH NÉ đoạn trừ,

❻ những lậu hoặc nào phải do TRỪ DIỆT được đoạn trừ đã được TRỪ DIỆT đoạn trừ,

❼ những lậu hoặc nào phải do TU TẬP được đoạn trừ đã được TU TẬP đoạn trừ;

này các Tỷ–kheo, Tỷ–kheo ấy được gọi là đã sống phòng hộ với sự phòng hộ tất cả lậu hoặc, đã đoạn diệt khát ái, đã thoát ly kiết sử, đã chánh quán kiêu mạn, đã diệt tận khổ đau.

Thế Tôn thuyết giảng như vậy. Các Tỷ–kheo ấy hoan hỷ, tín thọ lời dạy của Thế Tôn.

Nguồn trích dẫn: Trung Bộ Kinh – Majjhima Nikaya – 2. Kinh Tất cả các lậu hoặc (Sabbàsava sutta)