Hữu ái (bhava taṇhā): một trong ba ái – nguồn gốc khổ, tức tập đế, chân lý thứ hai trong tứ thánh đế

22 October 202423 October 2024 DNA 54 Views 0 Comments

(43) HỮU ÁI (BHAVA TAṆHĀ): MỘT TRONG BA ÁI – NGUỒN GỐC KHỔ, TỨC TẬP ĐẾ, CHÂN LÝ THỨ HAI TRONG TỨ THÁNH ĐẾ

–––––––––––––––

[… do tham ái (taṇhā) mà có tái sanh, nên Đức Thế Tôn đã dạy, “Chính sự đói khát này, chính tham ái này đưa đến tái sanh, câu hữu với hỷ và tham, tìm cầu hỷ lạc chỗ này chỗ kia.”

Ngài cũng đưa ra sự giải thích rõ ràng về taṇhā hay tham ái.

Thế nào là tham ái này?

① Trước tiên, có sự khát khao đối với các dục lạc, tức Dục Ái (kāma taṇhā).

② Thứ hai, tham ái có sự dính mắc vào niềm tin về sự thường hằng, tức Hữu Ái (bhava taṇhā).

③ Thứ ba, tham ái có sự chấp giữ vào quan niệm cho rằng không có đời sau, tức Phi Hữu Ái (vibhava taṇhā).

Ba loại ái này là chân lý hay sự thực về nguồn gốc của khổ (tập đế).]

>>> Trong bài trước đã nói về Dục Ái, tiếp theo đây là trình bày về ② Hữu Ái (bhava taṇhā).

② HỮU ÁI (BHAVA TAṆHĀ)

–––––––––––––––

Theo Chú giải, hữu ái (bhava taṇhā) là tham ái đi kèm với thường kiến (sassata diṭṭhi).

Ở đây, bhava có nghĩa là trở thành hay hiện hữu. Vì vậy bhava taṇhā là tham ái dựa trên niềm tin vào sự thường hằng và vững bền của hiện hữu.

Thương Kiến là tà kiến cho rằng có một linh hồn hay thực thể sống không bao giờ chết cũng không bao giờ tan biến; mặc dù thân xác vật lý thô này có chết đi, song linh hồn hay thực thể sống này không phải chịu sự tan hoại.

Nó nhập vào một thân xác mới và tồn tại ở đó. Cho dù thế gian này có sụp đổ và tan hoại, linh hồn vẫn thường tại vĩnh cửu và không bao giờ chết.

Những tín ngưỡng tôn giáo ngoài Phật Giáo hầu hết bám vào thường kiến này.

Một số tin rằng, sau khi chết, con người sẽ trường tồn trên thiên giới hoặc chịu kiếp đoạ đày vĩnh viễn trong địa ngục theo ý Thượng Đế.

Số khác thì quan niệm rằng một chúng sanh chuyển di từ một hiện hữu này sang một hiện hữu khác theo nghiệp (kamma) và tồn tại vĩnh hằng ở đó.

Số khác nữa lại tin rằng một chúng sanh cứ luân chuyển từ kiếp sống này sang kiếp sống khác theo một tiến trình nhất định và rồi giải thoát.

Nói tóm lại, bất cứ tín ngưỡng nào chấp giữ quan niệm cho rằng “có một linh hồn hay thực thể sống di chuyển từ kiếp này sang một kiếp sống mới không bị tan hoại” là thường kiến (sassata diṭṭhi).

Ví như, con chim đậu trên một cái cây, khi cái cây này đổ thì nó bay sang cây khác. Khi cây thứ hai đổ nó lại tiếp tục bay sang cây thứ ba… Cũng vậy, linh hồn hay thực thể sống, vào lúc xác thân thô mà trên đó nó nương dựa tan hoại, sẽ di chuyển sang một thân xác khác, còn tự thân nó vẫn bất diệt không bị tiêu hoại.

Tham ái đi kèm với thường kiến như vậy gọi là hữu ái (bhava taṇhā).

Tham ái này lấy làm vui thích trong quan niệm cho rằng có một linh hồn hay thực thể sống thường hằng, bền vững.

Cái Ta bất diệt này cảm giác các cảm thọ và sẽ tiếp tục cảm giác những cảm thọ ấy trong tương lai; do tin như vậy, nó lấy làm thích thú trong mọi đối tượng nó thấy, nghe, ngửi, xúc chạm, hay biết và nó cũng thấy thích thú trong những đối tượng mà nó hy vọng sẽ đi đến hưởng thụ trong tương lai.

Ước muốn được hưởng một cuộc sống an vui và thịnh vượng trong hiện tại và trong tương lai. Nghĩa là trong tương lai, nó muốn được tái sanh trong những kiếp sống mới tốt đẹp hơn, hạnh phúc hơn để thọ hưởng sự giàu sang của con người hay chư thiên.

Một số thì mong muốn luôn luôn được tái sanh là người nam, một số thì luôn luôn làm người nữ. Tất cả những điều này là sự thể hiện của Hữu Ái.

Mỗi lần tham ái sanh khởi, đối với các dục trần sẵn có trong hiện tại hay đối với kiếp sống họ đang sống, hay một kiếp sống nào đó trong tương lai mà họ mong đợi sẽ được tái sanh vào, chính là do hữu ái này.

Có thể nói hữu ái là thế lực tạo điều kiện hay sức mạnh tiệm tàng đang xây dựng cho sự xuất hiện của một kiếp sống mới.

Đó là lý do tại sao Đức Phật dạy: ‘ponobhavika…có thể làm phát sanh một hiện hữu mới (tái sanh).

Hữu ái được tóm tắt lại như thế này: Khát khao hiện hữu với quan niệm cho rằng sự sống là bất diệt là Hữu Ái (Bhava Taṇhā)

(Còn tiếp)

– Hết trích dẫn –

Nguồn trích dẫn: Sumangala Bhikkhu Viên Phúc trích dẫn từ “Giảng Giải Kinh Chuyển Pháp Luân” – Đại trưởng lão Thiền sư Mahasi Sayadaw.

–––––––––––––––

🍀 Nên đọc thật kỹ và nhớ thuộc những lời hướng dẫn thực hành Minh sát Tứ niệm xứ trong bài giảng của Ngài Mahasi Sayadaw vì hiếm có vị nào trao truyền những kinh nghiệm thực chứng pháp hành một cách sâu sắc, toàn diện nhưng vô cùng dễ hiểu để có thể áp dụng trực tiếp ngay vào đời sống hàng ngày, chứ không phải chỉ có lý luận xuông, với một trí tuệ uyên bác như Ngài.

Điều quan trọng nhất ở đây là cần nỗ lực ghi nhớ, thuộc lòng những lời hướng dẫn thực hành trong các bài giảng này.

Rất hiếm người có thể gắn liền pháp thực hành Minh sát Tứ niệm xứ vào trong các bài giảng Kinh như Ngài!

Sādhu! Lành thay!

Sumangala Bhikkhu Viên Phúc

–––––––––––––––

‘… Hiện nay có rất nhiều Nissaya hay các hình thức dịch, giảng giải, và giải thích khác nhau về Kinh Điển Pāḷi ở Miến Điện. Nhưng chắc chắn là không có bất kỳ tác phẩm nào chỉ rõ những phương pháp thực hành cụ thể từ Kinh Điển và làm thế nào để những người hành thiền nhiệt tâm và chân thành mong muốn chứng đắc Đạo Quả có thể ứng dụng được những phương pháp ấy.

Kinh này đã được chúng tôi giảng giải chi tiết trong nhiều dịp, nhấn mạnh đến sự áp dụng thực tiễn của nó vào thiền tập (Minh sát Tứ niệm xứ).”

– Mahasi Sayadaw.

–––––––––––––––

FB LINKS CÁC LOẠT BÀI VỀ: KINH CHUYỂN PHÁP LUÂN GIẢNG GIẢI – MAHASI SAYADAW

Bài viết liên quan