Nguyên nhân sanh ra trong gia đình, dõng dõi Cao quý và Thấp kém

6 April 2025 DNA 30 Views 0 Comments

Đây là câu hỏi mà Thanh niên Subha hỏi Đức Phật, lý do nào có người lại sanh ra trong dòng dõi cao quý, nhưng cũng có người sanh ra trong dòng dõi thấp kém.

Không tôn kính bậc đáng tôn kính bởi sự kiêu mạn của bản thân, có thể sẽ đưa tới sự tái sanh trong đọa xứ hay địa ngục. Ngay cả khi nhờ thiện nghiệp được tái sanh làm người, họ cũng được sanh ra trong gia đình thấp kém. Ý nghĩa lời này được giải thích như vầy:

Idha, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā thaddho hoti atimānī—abhivādetabbaṁ na abhivādeti, paccuṭṭhātabbaṁ na paccuṭṭheti, āsanārahassa na āsanaṁ deti, maggārahassa na maggaṁ deti, sakkātabbaṁ na sakkaroti, garukātabbaṁ na garukaroti, mānetabbaṁ na māneti, pūjetabbaṁ na pūjeti.

Này Thanh niên, trong thế gian này, có người đàn bà hay người đàn ông ngạo nghễ, kiêu mạn—không đảnh lễ những người đáng đảnh lễ, không đứng dậy đối với người đáng đứng dậy, không mời ngồi những người đáng mời ngồi, không nhường chỗ đi cho những người đáng được nhường chỗ đi, không tôn trọng những người đáng tôn trọng, không cung kính những người đáng cung kính, không cúng dường những người đáng cúng dường.

So tena kammena evaṁ samattena evaṁ samādinnena kāyassa bhedā paraṁ maraṇā apāyaṁ duggatiṁ vinipātaṁ nirayaṁ upapajjati.

Do hành động (nghiệp) ấy, thành đạt như vậy, thành tựu như vậy, sau khi thân hoại mạng chung, người ấy sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.

No ce kāyassa bhedā paraṁ maraṇā apāyaṁ duggatiṁ vinipātaṁ nirayaṁ upapajjati, sace manussattaṁ āgacchati yattha yattha paccājāyati nīcakulīno hoti.

Nếu sau khi thân hoại mạng chung, người ấy không sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, nếu người ấy đi đến loài Người, chỗ nào người ấy sanh ra, người ấy thuộc gia đình thấp kém.

Những bậc xứng đáng được tôn kính là cha mẹ, người lớn tuổi, những người có giới hạnh, v.v… như các vị Tỳ–khưu và thầy cô giáo. Ông bà và cha mẹ là bậc đáng tôn kính. Ngay cả khi không có được sự tôn kính thì ít nhất cũng nên tôn trọng. Các vị Tỳ–khưu và các bậc Trưởng lão có giới hạnh là bậc xứng đáng được tôn kính. Đức Phật và Tăng đoàn chơn chánh là bậc xứng đáng hết lòng tôn kính. Nếu không tôn kính những bậc có giới hạnh do sự kiêu mạn (māna), người ấy có thể rơi xuống địa ngục. Nếu được tái sanh làm người, họ sẽ tái sanh vào gia đình, dòng dõi thấp kém. Đối với điều này, thiện tín nên ghi nhớ rằng:

“Kiêu mạn là nguyên nhân sanh ra trong gia đình thấp kém.”

Nếu tôn kính bậc xứng đáng tôn kính mà không có bất kỳ tâm kiêu mạn nào, người ta có thể tái sanh lên cõi trời. Nếu được tái sanh làm người, họ sẽ tái sanh vào gia đình cao quý. Ý nghĩa lời dạy này được giải thích như vầy:

Idha pana, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā atthaddho hoti anatimānī; abhivādetabbaṁ abhivādeti, paccuṭṭhātabbaṁ paccuṭṭheti, āsanārahassa āsanaṁ deti, maggārahassa maggaṁ deti, sakkātabbaṁ sakkaroti, garukātabbaṁ garukaroti, mānetabbaṁ māneti, pūjetabbaṁ pūjeti.

Này Thanh niên, trong thế gian này, có người đàn bà hay người đàn ông không ngạo nghễ, kiêu mạn, đảnh lễ những người đáng đảnh lễ, đứng dậy đối với người đáng đứng dậy, mời ngồi những người đáng mời ngồi, nhường chỗ đi cho những người đáng được nhường chỗ đi, tôn trọng những người đáng tôn trọng, cung kính những người đáng cung kính, cúng dường những người đáng cúng dường.

So tena kammena evaṁ samattena evaṁ samādinnena kāyassa bhedā paraṁ maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upapajjati.

Do hành động (nghiệp) ấy, thành đạt như vậy, thành tựu như vậy, sau khi thân hoại mạng chung, người ấy được sanh vào thiện thú, Thiên giới, ở đời.

No ce kāyassa bhedā paraṁ maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upapajjati, sace manussattaṁ āgacchati yattha yattha paccājāyati uccākulīno hoti.

Nếu sau khi thân hoại mạng chung, người ấy không sanh vào thiện thú, Thiên giới, ở đời, nếu người ấy đi đến loài Người, chỗ nào người ấy sanh ra, người ấy sanh vào gia đình cao quý.

Lời giải thích này, tóm gọn lại là:

“Tôn kính nhân sanh ra trong gia đình cao quý.”

Kết hợp câu trước, ta có được câu đầy đủ như vầy:

“Thấp kém bởi kiêu mạn,

Cao quý nhờ tôn kính.”

Có tất cả sáu loại nghiệp do chính chúng sanh tạo ra, và sự khác nhau giữa chúng rất rõ ràng hiển lộ qua cuộc đời khổ hay vui của một kiếp người. Thật đau khổ nếu người ta chỉ sống với tuổi thọ ngắn ngủi, bịnh tật liên miên, xấu xí, thiếu người hầu cận, nghèo đói, và xuất thân thấp kém. Nhưng lại thật hạnh phúc nếu người ta được sống lâu, khỏe mạnh, xinh đẹp, nhiều người hầu cận, giàu sang, và xuất thân cao quý.

Mahāsi Sayādaw

Brahmavihāra Dhamma.

Dhana Pālaka soạn dịch

Image Omstyle

Bài viết liên quan