Không ác

[lwptoc]

KHÔNG ÁC

– KL: Kính bạch thầy: thế nào là độc cư? Thế nào là không sợ hãi, không ác? Thưa thầy.

– Sumangala Bhikkhu Viên Phúc: Không ác là ⚀ không làm tổn hại mình, ⚁ không làm tổn hại người khác ① bởi thân ác nghiệp, ② bởi khẩu ác nghiệp, ③ bới ý ác nghiệp.

Các ác nghiệp và Quả nghiệp báo của các ác nghiệp này được Đức Phật chỉ rõ trong nhiều bài kinh – ví dụ như trong Đại kinh Phân biệt nghiệp::

“Người nào

[3 Thân Ác Nghiệp]

① sát hại chúng–sinh, ② trộm–cắp của cải tài sản của người khác, ③ tà–dâm với vợ hoặc chồng hoặc con của người khác,

[4 Khẩu Ác Nghiệp]

④ nói dối, ⑤ nói lời chia rẽ, ⑥ nói lời thô tục (chửi rủa, mắng nhiếc), ⑦ nói lời vô ích,

[3 Ý Ác Nghiệp]

⑧ có tâm tham lam của cải tài sản của người khác, ⑨ có tâm thù hận, ⑩ có tà–kiến.

Người ấy sau khi chết, ác–nghiệp cho quả tái–sinh kiếp sau trong cõi ác–giới (❶ địa–ngục, ❷ a–su–ra, ❸ ngạ–quỷ, ❹ súc–sinh), chịu quả khổ trong cõi ác–giới ấy, do trong thời gian trước, người ấy đã tạo ác–nghiệp; hoặc trong thời gian sau, người ấy cũng tạo ác–nghiệp; hoặc trong lúc lâm chung, người ấy có tà–kiến.

Ác–nghiệp ấy có cơ hội cho quả trong kiếp–hiện–tại (kiếp thứ nhất); hoặc có cơ hội cho quả kiếp–kế–tiếp (kiếp thứ 2); hoặc có cơ hội cho quả từ kiếp thứ 3 và những kiếp tiếp theo.”

Các ví dụ rất cụ thể về quả báo của ác nghiệp cũng đã được Đức Phật chỉ bày trong rất nhiều bài kinh, ví dụ trong “Tiểu kinh phân biệt nghiệp“:

❶ Đoản Mạng:

“Có người sát sanh, tàn nhẫn, tay lấm máu, tâm chuyên sát hại đả thương, tâm không từ bi đối với các loại chúng sanh. Do nghiệp ấy, thành đạt như vậy, thành tựu như vậy, sau khi thân hoại mạng chung, bị sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục. Nếu sau khi thân hoại mạng chung, người ấy không sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, nếu được đi đến loài Người, chỗ nào người ấy sanh ra, người ấy phải đoản mạng.”

❷ Bệnh Hoạn:

“Có người đàn bà hay người đàn ông, tánh hay não hại các loài hữu tình, với tay, hay với cục đất, hay với cây gậy, hay với cây đao. Do nghiệp ấy, thành đạt như vậy, thành tựu như vậy, sau khi thân hoại mạng chung, người ấy sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục. Nếu sau khi thân hoại mạng chung, người ấy không sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, nếu người ấy đi đến loài Người, chỗ nào người ấy sanh ra, người ấy phải bị nhiều bệnh hoạn.”

❸ Xấu Sắc:

“Có người đàn bà hay người đàn ông, phẫn nộ, nhiều phật ý, bị nói đến một chút thời bất bình, phẫn nộ, sân hận, chống đối, và tỏ lộ phẫn nộ, sân hận, bất mãn. Do nghiệp ấy, thành đạt như vậy… cõi dữ… xấu sắc.”

❹ Quyền Thế Nhỏ:

“Có người đàn bà hay người đàn ông, tật đố, đối với người khác được quyền lợi, được tôn trọng, cung kính, tôn sùng, đảnh lễ, cúng dường, sanh tật đố, sanh tâm, ôm ấp tâm tật đố. Do nghiệp ấy, thành đạt như vậy… ác thú… quyền thế nhỏ.”

❺ Tài Sản Nhỏ:

“Có người đàn bà hay người đàn ông, KHÔNG bố thí cho Sa–môn hay Bà–la–môn, đồ ăn uống, y phục, xe cộ, vòng hoa, hương liệu, phấn sáp, ngọa cụ, nhà cửa, đèn đuốc. Do nghiệp ấy.. đọa xứ… tài sản nhỏ.”

❻ Gia Đình Hạ Liệt:

“Có người đàn bà hay người đàn ông ngạo nghễ, kiêu mạn, không đảnh lễ những người đáng đảnh lễ, không đứng dậy đối với người đáng đứng dậy, không mời ngồi những người đáng mời ngồi, không nhường chỗ đi cho những người đáng được nhường chỗ đi, không tôn trọng những người đáng tôn trọng, không cung kính những người đáng cung kính, không cúng dường những người đáng cúng dường. Do nghiệp ấy… đọa xứ… thuộc gia đình hạ liệt.”

❼ Trí Tuệ Yếu Kém:

“Có người đàn bà hay người đàn ông, sau khi đi đến Sa–môn hay Bà–la–môn, KHÔNG hỏi: “Thưa Tôn giả, thế nào là thiện? Thế nào là bất thiện? Thế nào là phạm tội? Thế nào là không phạm tội? Thế nào là cần phải thực hành? Thế nào là không cần phải thực hành? Tôi đã làm gì để phải không lợi ích và đau khổ lâu dài? Hay tôi đã làm gì để được lợi ích và an lạc lâu dài? Do nghiệp ấy… đọa xứ… trí tuệ yếu kém.”

Không chỉ phải luôn tránh xa các ác pháp, bất thiện pháp, bất thiện nghiệp, mà cần không ngừng nghỉ tạo thiện nghiệp, phước nghiệp gieo nhân lành ngay trong kiếp sống này và mai sau. Ngài Hộ Pháp trong Bộ sách Nền tảng Phật giáo về các thiện nghiệp như trích dẫn dưới đây (Tóm Lược Các-Nghiệp Và Quả Của Các-Nghiệp) đã tóm tắt giúp chúng ta về các loại thiện nghiệp:

Thiện–nghiệp được tạo nương nhờ 3 môn: thân, khẩu, ý.

Thiện–nghiệp có 4 loại thiện–nghiệp:

⚀ * Dục–giới đại–thiện–nghiệp đó là tác–ý tâm–sở đồng sinh với 8 dục–giới đại–thiện–tâm tạo dục–giới đại–thiện–nghiệp do nương nhờ 3 môn: thân, khẩu, ý tạo 10 dục–giới đại–thiện–nghiệp:

Thân thiện–nghiệp có 3 loại:

① Đại–thiện–nghiệp không sát–sinh.

② Đại–thiện–nghiệp không trộm–cắp.

③ Đại–thiện–nghiệp không tà–dâm.

Khẩu thiện–nghiệp có 4 loại:

④ Đại–thiện–nghiệp không nói dối.

⑤ Đại–thiện–nghiệp không nói lời chia rẽ.

⑥ Đại–thiện–nghiệp không nói lời thô tục.

⑦ Đại–thiện–nghiệp không nói lời vô ích.

Ý thiện–nghiệp có 3 loại:

⑧ Đại–thiện–nghiệp không tham lam của người khác.

⑨ Đại–thiện–nghiệp không thù hận người khác.

⑩ Đại–thiện–nghiệp chánh–kiến.

⚀ * Dục–giới đại–thiện–nghiệp đó là tác–ý tâm–sở đồng sinh với 8 dục–giới đại–thiện–tâm tạo 10 phước thiện.

① Phước–thiện bố–thí (Dānakusala).

② Phước–thiện giữ–giới (Sīlakusala).

③ Phước–thiện hành–thiền (Bhāvana kusala).

④ Phước–thiện cung kính (Apacāyana kusala).

⑤ Phước–thiện hỗ–trợ (Veyyāvacakusala).

⑥ Phước–thiện hồi–hướng (Pattidāna kusala).

⑦ Phước–thiện hoan–hỷ (Pattānumodana kusala).

⑧ Phước–thiện nghe pháp (Dhammassavana kusala).

⑨ Phước–thiện thuyết–pháp (Dhammadesanā kusala).

⑩ Phước–thiện chánh–kiến (Diṭṭhijukamma kusala).

⚁ * Sắc–giới thiện–nghiệp đó là tác–ý tâm–sở đồng sinh với 5 bậc thiền sắc–giới thiện–tâm.

⚂ * Vô–sắc–giới thiện–nghiệp đó là tác–ý tâm–sở đồng sinh với 4 bậc thiền vô–sắc–giới thiện–tâm.

⚃ *Siêu–tam–giới thiện–nghiệp đó là tác–ý tâm–sở đồng sinh với 4 Thánh–Đạo–tâm.

(Hết trích dẫn) 

Chánh tinh tấn đoạn tận các ác pháp, các bất thiện pháp, chánh tinh tấn làm phát sinh và vun bồi các thiện pháp là yếu tố quan trọng cốt tủy thuộc về Bát Thánh Đạo, con đường duy nhất dẫn đến giác ngộ giải thoát hoàn toàn mọi khổ đau, đạt tới hạnh phúc thật sự tự do thật sự:

“Này các Tỷ kheo, ở đây Tỷ kheo,

❶ đối với CÁC ÁC, BẤT THIỆN PHÁP CHƯA SANH, khởi lên ý muốn không cho sanh khởi; vị này nỗ lực, tinh tấn, quyết tâm, trì chí.

❷ Ðối với CÁC ÁC, BẤT THIỆN PHÁP ĐÃ SANH, khởi lên ý muốn trừ diệt, vị này nỗ lực, tinh tấn, quyết tâm, trì chí.

❸ Ðối với CÁC THIỆN PHÁP CHƯA SANH, khởi lên ý muốn khiến cho sanh khởi; vị này nỗ lực, tinh tấn, quyết tâm, trì chí.

❹ Ðối với CÁC THIỆN PHÁP ĐÃ SANH, khởi lên ý muốn khiến cho an trú, không cho băng hoại, khiến cho tăng trưởng, phát triển, viên mãn. Vị này nỗ lực, tinh tấn, quyết tâm, trì chí. Này các Tỷ kheo, như vậy gọi là Chánh tinh tấn.”

Nguồn trích dẫn: Trường Bộ Kinh – Digha Nikaya, 22. Đại kinh Niệm xứ – Mahàsatipatthana sutta

Nguyện cho tất cả các quí vị luôn ghi nhớ và thực hành lời chư Phật dạy vì lợi lạc của chính bản thân và của muôn loài:

“Không làm mọi điều ác,

Thành tựu các hạnh lành,

Giữ tâm ý trong sạch,

Chính lời chư Phật dạy.”

(Pháp Cú 183)

Trong tâm từ,

TK Viên Phúc.